Ruim 3 op de 4 consumenten hebben hun bestedingsgedrag aangepast vanwege de economische situatie

Om geld te besparen heeft 84% van de consumenten vooral hun bestedingsgedrag veranderd. Ze geven vooral minder geld uit aan kleding, dagelijkse boodschappen, restaurants en bars. Dat blijkt uit onderzoek van Capterra. Wat kunnen ondernemers doen om hun klanten te behouden?

Uit recent onderzoek van het CBS blijkt dat de kosten voor huishoudens in Nederland het afgelopen jaar spectaculair gestegen zijn. De consumentenprijzen zijn in 2022 met 10% gestegen in vergelijking met het jaar daarvoor. Niet alleen de energieprijzen zijn omhoog gegaan, maar ook de kosten van allerlei consumentengoederen, zoals voedingsmiddelen en alcohol.

Hoe hebben deze prijsstijgingen het bestedingsgedrag van consumenten veranderd en wat kunnen winkeliers en andere bedrijven doen om klanten te behouden? Maken klanten bijvoorbeeld meer gebruik van bepaalde digitale middelen of apps om goedkoper uit te zijn, zoals loyaliteitsprogramma’s van bedrijven of mobiele banking applicaties. En zo ja, welke middelen of apps worden het meest gebruikt?

Om deze vragen te beantwoorden, ondervroeg Capterra 1000 respondenten die verantwoordelijk zijn voor het betalen van huishoudelijke uitgaven. In een aantal gevallen zijn de gegevens vergeleken met die uit andere landen waar hetzelfde onderzoek is uitgevoerd. De volledige methodologie van het onderzoek vind je onderaan dit artikel.

Dagelijkse boodschappen het grootste pijnpunt

Vrijwel alle respondenten voelen op de een of andere manier de gevolgen van inflatie. Zo geeft 86% van de respondenten aan dat ze de prijzen in het algemeen het afgelopen jaar hebben zien stijgen, merkt 25% dat de hoeveelheid in verpakking minder wordt  en 14% dat bepaalde producten minder beschikbaar zijn. Slechts 3% zegt geen verandering te hebben gezien. 

Hieronder bespreken we de belangrijkste resultaten per groep respondenten die ofwel de prijzen zag stijgen, dan wel de hoeveelheid of beschikbaarheid zag afnemen: 

1. Prijsstijging - 96% zegt dat de dagelijkse boodschappen duurder zijn geworden

Van degenen die zeggen dat de prijzen gestegen zijn, zegt 96% dat ze meer voor hun dagelijkse boodschappen moeten betalen. Als het om diensten gaat, worden huishoudelijke rekeningen zoals gas, licht, water en internet het meest genoemd (91%), evenals de rekeningen in restaurants en bars (87%).

De gerapporteerde prijsstijgingen zijn niet alleen een gevoel, ze zijn ook in lijn met de meest recente cijfers van het CBS, dat berekende dat voeding in 2022 11% duurder was dan het jaar ervoor. De stijging van de voedselprijzen werd vooral veroorzaakt door vlees, zuivelproducten, brood en granen en groenten.

Twee andere categorieën die vaak worden genoemd door consumenten die de prijzen hebben zien stijgen, zijn schoonheidsproducten, cosmetica en kleding. Zo geeft 77% aan dat producten als shampoo, make-up en zeep duurder zijn geworden en 71% dat kleding duurder is geworden. Dit kan te maken hebben met de gestegen kosten voor energie, transport en energie. Een grote producent van voedings- en schoonheidsproducten als Unilever heeft daarom de prijzen met 12% verhoogd. En het CBS berekende dat kleding in december vorig jaar ook 12% duurder was dan het jaar ervoor.

2. Afname hoeveelheid - 74% zegt dat bij de boodschappen minder in de verpakking zit

Boodschappen zijn ook de categorie die het meest wordt genoemd als het gaat om de afname van de hoeveelheid in de verpakking. Van alle consumenten die antwoorden dat ze de hoeveelheid hebben zien afnemen, zegt 74% dat ze minder waar van hetzelfde product krijgen dan voorheen. Een andere categorie die in dit verband vaak wordt genoemd, zijn schoonheids- en sanitaire producten. Meer dan één op de drie consumenten (35%) die de hoeveelheid hebben zien afnemen, noemt deze categorie.

Deze bevindingen komen ook overeen met wat er in werkelijkheid gebeurt. Volgens de Consumentenbond proberen bedrijven in sommige gevallen de stijgende prijzen het hoofd te bieden door bij producten als bakpoeder en wasmiddel minder in de verpakking te doen.

3. Afname beschikbaarheid - 68% zegt dat producten bij de boodschappen minder beschikbaar zijn

Beschikbaarheid van producten of diensten is het minst genoemde probleem door de respondenten. En de kleine groep die antwoordt dat producten minder verkrijgbaar zijn, noemt daarbij de dagelijkse boodschappen (68%). Dit kan komen door het tekort aan graan. Volgens het ministerie voor Landbouw in de Verenigde Staten zijn graanproducten in 2022 met vier miljoen ton afgenomen ten opzichte van het jaar ervoor. De belangrijkste redenen zijn de wisselende weersomstandigheden en de huidige oorlog in Oekraïne.

Om kosten te besparen geven consumenten minder uit aan kleding, boodschappen en horeca

Door de prijsstijgingen proberen consumenten geld te besparen door minder uit te geven aan bepaalde producten en diensten. Van alle ondervraagde consumenten zegt 84% hun bestedingsgedrag te hebben aangepast door de economische situatie: 66% van de groep zegt minder kleding te kopen dan voorheen en 65% geeft minder aan de dagelijkse boodschappen uit. Retailers in die branches zullen dus meer moeite moeten doen om klanten voor hun producten te vinden.

Hetzelfde geldt voor ondernemers in de horeca en de entertainment & culturele sector. De meerderheid van de respondenten die zeggen hun bestedingsgedrag te hebben aangepast, geeft aan minder geld uit te geven aan horeca (64%), entertainment en culturele activiteiten (57%).

Verderop in het artikel bespreken we wat bedrijven kunnen doen om hun bestaande klanten te behouden.

Zoeken naar kortingen en meer productvergelijkingen de meest genoemde manieren om kosten te besparen

Van alle respondenten die hun bestedingspatroon hebben aangepast zegt de overgrote meerderheid  dat ze hun manieren hebben aangepast om koopjes te vinden. De helft van de respondenten uit deze groep antwoordt dat ze daarom meer onderzoek doen voordat ze een aankoop doen, bijvoorbeeld door prijzen en verschillende producten te vergelijken. Bovendien zegt meer dan driekwart (76%) van de respondenten op zoek te zijn naar kortingen.

Als het gaat om het behouden van bestaande klanten en het aantrekken van nieuwe, moeten mkb-bedrijven er rekening mee houden dat hun klanten vanwege de economische situatie hun koopgedrag hebben veranderd. Er zijn strategieën die kunnen worden toegepast om hierbij te helpen, zoals we verderop in het artikel bespreken.

Apps en platforms spelen in Nederland een beperkte rol om de uitgaven naar beneden te krijgen

In vergelijking met andere landen wordt in Nederland relatief weinig gebruik gemaakt van nieuwe technologie om op het huishoudbudget te bezuinigen. Zo zegt slechts een minderheid (38%) van de respondenten dat ze gebruik maken van financiële en/of bank-platforms. Ter vergelijking: in het Verenigd Koninkrijk is dat percentage 75%, in Duitsland 75% en in Spanje 77%. 

Uitzonderingen op de regel zijn het gebruik van tweedehands platforms en vergelijkingswebsites, bijvoorbeeld om vluchten te zoeken of producten te vergelijken. Vanwege de huidige economische is het gebruik van deze platforms flink toegenomen. De eerstgenoemde wordt door bijna de helft (49%) van de respondenten gebruikt, terwijl 45% gebruik maakt van vergelijkingsplatforms. In beide gevallen is 19% gebruik gaan maken van deze apps of platformen vanwege de economische situatie. 

Hoe kunnen bedrijven zich aanpassen aan de nieuwe economische situatie?

Een onzekere markt, met consumenten die voorzichtig zijn met hun uitgaven, is niet goed voor de verkoop. Het is daarom voor retailers extra belangrijk dat ze goed investeren in het tegemoetkomen van de klant, open te staan voor vragen, een manier vinden om ze aan je te binden en ze ruim de mogelijkheid te geven om je product te beoordelen. Hoe beter de ervaring van de klant met je bedrijf, hoe groter de kans dat ze je product of dienst aan de andere potentiële klanten zullen aanbevelen.