Dit artikel is oorspronkelijk gepubliceerd op 2 december 2022 en geupdate op 29 december 2022.

Bijna tweederde van het mkb in Nederland zegt dat ze de gevolgen voelen van de energieprijzen en vrezen in sommige gevallen voor hun voortbestaan. Dat blijkt uit onderzoek van Capterra Nederland. Wat doen bedrijven om energieverbruik te verminderen en welke hulp verwachten zij van de overheid?

bedrijven verminderen energieverbruik

Het was al bekend dat grote delen van de mkb-sector in zwaar weer is geraakt door de stijgende energieprijzen. Vooral bedrijven die grote hoeveelheid energie verbruiken - zoals bakkers, tuinbouwbedrijven en wasserettes - zagen de rekening soms wel vertienvoudigen, oplopend tot enkele tonnen per jaar. Het grote probleem is dat bedrijven deze kosten niet altijd kunnen doorberekenen aan de klant omdat die niet bereid is om tien keer zoveel te betalen voor, bijvoorbeeld, een brood of groenten.

Maar hoe groot is het percentage mkb-ondernemingen dat in de problemen is geraakt precies? Welke energiebesparende maatregelen nemen bedrijven om kosten te besparen? En is de steun die de overheid heeft toegezegd voldoende om ze uit de brand te helpen? Om het antwoord op deze vragen te vinden, ondervroeg Capterra 260 mkb-ondernemingen in alle sectoren in heel Nederland. De volledige onderzoeksmethodologie vind je onderaan dit artikel.

16% van het mkb dat de gevolgen voelt van de energieprijzen vreest voor zijn voortbestaan

Van alle respondenten die zijn ondervraagd zegt de overgrote meerderheid (82%) dat de energierekening enigszins tot aanzienlijk is gestegen. Van deze groep zegt meer dan vier op de vijf dat die stijging op dit moment grote (29%) of minimale (52%) impact heeft op het bedrijf. Alle statistieken die in de rest van dit artikel worden genoemd, hebben betrekking op deze groep.

Diezelfde groep is gevraagd of het voortbestaan van hun bedrijf in gevaar is vanwege de gestegen energieprijzen. Daarop antwoordt 16% bevestigend. Daarnaast is er nog een grote groep van bedrijven (45%) die de huidige prijsstijging nog net aankan maar failliet vreest te gaan als de energiekosten nog verder stijgen. 

De prijsstijgingen die waar de ondervraagde mkb-ondernemingen mee kampen, zijn dan ook fors te noemen. Van alle respondenten die antwoorden dat de kosten dit jaar zijn gestegen, schat één op de vijf  tussen de 50% en 200% meer aan energiekosten kwijt te zijn. 

hoeveel zijn de energieprijzen van het MKB gestegen

83% van de getroffen mkb-ondernemingen denkt dit jaar minder winst te hebben gemaakt  vanwege de energieprijzen

Een aantal experts verwacht dat de Nederlandse, net als de rest van de Europese Unie, de komende kwartalen in een recessie zal belanden. Eén van de redenen daarvoor zijn de stijgende energieprijzen waardoor de producten duurder worden en consumenten minder afnemen. 

De overgrote meerderheid van de ondervraagde respondenten bevestigt dat de energiecrisis grote gevolgen heeft voor hun winstmarges: 83% van de respondenten denkt dat ze dit jaar minder winst hebben  gemaakt n. Slechts 10% procent denkt dat de winst niet is gedaald  en 7% zegt het niet te weten.

Van alle respondenten die denken dat hun winst dit jaar zal dalen, schat één op de tien dat zijn of haar bedrijf dit jaar ruim 30% minder winst zal maken als gevolg van stijgende elektriciteitsprijzen.

hoeveel daalde de winst van het mkb door de energiecrisis

Hoeveel bedrijven zullen verlies lijden vanwege de energiecrisis?

De Nederlandsche Bank (DNB) deed op basis van verschillende scenario's een voorspelling over het aantal bedrijven dat verlies zal lijden vanwege de energiecrisis. De voorspelling is dat het aantal bedrijven dat verlies lijdt in het ergste geval slechts met 5,6 procentpunt zal stijgen. Ter vergelijking: in 2009, ten tijde van de kredietcrisis, steeg het percentage verlieslijdende bedrijven met 34,6%.

Aan de andere kant zullen sommige sectoren veel harder worden getroffen dan andere. Dit geldt vooral voor sectoren met veel energie-intensieve bedrijven. Zo verwacht het DNB dat de het aantal verlieslijdende bedrijven in de metaalindustrie in het ergste geval met minder dan 20% tot meer dan 60% zal stijgen.


Meer dan de helft van de getroffen mkb-ondernemingen zegt dat er geen overheidssteun beschikbaar is

De extra financiële druk van de energiecrisis heeft gevolgen voor de resultaten van mkb-ondernemingen. Zo hebben veel glastuinders deze herfst en winter hun productie van groenten en fruit moeten verlagen om energie te besparen. In andere sectoren waren de gevolgen misschien minder ernstig, maar toch merkbaar.

De vraag is wat de overheid doet om het mkb te helpen de stijgende energierekening het hoofd te bieden. Van alle respondenten die zeggen dat energieprijzen hun prestaties hebben beïnvloed, zegt 54% dat dergelijke ondersteuning niet bestaat. Aan de andere kant zegt een gecombineerde 43% procent dat ze ofwel al ondersteuning ontvangen (9%), deze hebben aangevraagd (23%) of nog moeten aanvragen (11%). Er kunnen verschillende redenen zijn waarom meer dan de helft van de respondenten zeggen dat er geen hulp beschikbaar is: het kan zijn dat ze niet voldoen aan de voorwaarden om hulp te krijgen, of het kan zijn dat ze niet op de hoogte zijn van de beschikbare overheidssteun. 

Van de groep die zich er bewust van is dat er overheidssteun beschikbaar is, denkt niet iedereen dat het voldoende zal zijn. Bijna een derde (30%) van deze groep vindt dat ze meer ondersteuning nodig hebben dan er beschikbaar is.

is de energiesteun van de overheid voldoende?

Het is mogelijk dat op dit moment meer bedrijven in aanmerking komen voor overheidssteun dan ten tijde van dit onderzoek, omdat de regeling onlangs is aangepast.

Welke steun is er voor mkb-ondernemingen die zijn getroffen door energiecrisis?

Tegemoetkoming Energiekosten (TEK)
Om mkb-ondernemingen te ondersteunen bij hun energierekening is er de Tegemoetkoming Energiekosten-regeling (TEK). De regeling is voor ondernemingen met minder dan 250 werknemers en een jaaromzet van minder dan € 50 miljoen, die jaarlijks meer dan 5.000 m³ gas of 50.000 KWh elektriciteit verbruiken. De regeling opent naar verwachting in het 2e kwartaal van 2023, op dat moment is met terugwerkende kracht aan te vragen voor de periode 1 november 2022 tot en met december 2023.

BMKB-Groen
Hoe duurzamer uw bedrijf, hoe minder energie het verbruikt. De overheid ondersteunt bedrijven die willen verduurzamen. Met de BMKB-Groen krijg je een garantie tot 67,5% van een krediet dat je aanvraagt om te verduurzamen. Dit betekent dat de overheid garant staat voor maximaal 67,5%van uw lening. De regeling is voor bedrijven met maximaal 250 werknemers met een jaaromzet tot € 50 miljoen of een balanstotaal tot € 43 miljoen.

56% van de getroffen mkb-ondernemingen heeft zijn energieverbruik verlaagd

Om kosten te besparen heeft de overgrote meerderheid (56%) van de respondenten wiens bedrijven door de energiecrisis zijn geraakt ervoor gekozen om het energieverbruik zoveel mogelijk te verminderen. Andere kostenbesparende maatregelen die het meest werden gekozen door de respondenten in deze groep, zijn de aanpassing van bedrijfsprocessen (30%) en de installatie van duurzame energiesystemen zoals zonnepanelen (22%). Slechts 12% van de respondenten in deze groep antwoordt dat ze geen maatregelen hebben genomen om hun energiefactuur te verlagen.

Lees hier meer over de maatregelen die bedrijven nemen om energie te besparen.

De maatregelen die bedrijven nemen om minder energie te verbruiken, zijn niet per se alleen om kosten te besparen. Volgens het Activiteitenbesluit milieubeheer zijn bedrijven die een bepaalde hoeveelheid energie per jaar verbruiken verplicht om energie te besparen.

Wat houdt het Activiteitenbesluit milieubeheer in?

Verbruikt je bedrijf jaarlijks meer dan 50.000 kWh elektriciteit of 25.000 m³ gas? Dan moet je voldoen aan de energiebesparingsplicht. Dat betekent dat je als bedrijf een aantal maatregelen moet nemen om energie te besparen, afhankelijk van de branche waarin je actief bent.

welke maatregelen neemt het mkb tegen de gestegen energieprijzen

Welke algemene maatregelen kunnen bedrijven nemen om energie te besparen?

Er zijn verschillende maatregelen die kunnen worden genomen om hun energieverbruik te verminderen zonder de productie te verminderen:

1. Creëer bewustwording bij medewerkers

Maak je medewerkers bewust van het energieverbruik en de kosten door een goed intern communicatieplan op te stellen waarin wordt uitgelegd hoeveel energie een gemiddelde medewerker op dit moment verbruikt en hoe dat kan worden teruggedrongen.

2. Monitor je energieverbruik

Met behulp van een energiemanagementsysteem ben je je niet alleen bewuster van je verbruik, maar maak je ook zichtbaar welke maatregelen je kunt nemen om energie te besparen.

3. Maak het energieverbruik onderdeel van het aankoopproces van apparatuur

Neem bij de aanschaf van machines en apparaten het energieverbruik mee in de besluitvorming, dus kijk niet alleen naar de initiële investering, maar ook naar de exploitatiekosten van nieuwe apparatuur.

4. Stimuleer werken op afstand

Door af te spreken dat iedereen bepaalde dagen van de week thuis werkt, kunnen bedrijven besparen op het gebruik van apparatuur, verlichting of air-conditioning. Dit betekent natuurlijk investeren in goede videoconferentie-software en samenwerkingstools.

5. Ga slimmer om met je energie

Met location-intelligence-software kunnen bedrijven analyseren en visualiseren welke locaties meer energie verbruiken en waarom. Op basis van de informatie die ze krijgen, kunnen ze besluiten om slimmer gebruik te maken van hun energievoorziening.

Wil je meer weten? Bekijk ons ​​online overzicht met energiemanagement-software om de juiste keuze te maken.


Methodologie:

Om deze gegevens te verzamelen, heeft Capterra in november 2022 online 260 mkb-ondernemers, leidinggevenden of senior managers geïnterviewd. De kandidaten moesten aan de volgende criteria voldoen:

  • Woonachtig in Nederland;
  • Ouder zijn dan 18 jaar;
  • Ondernemer, een leidinggevende of een senior manager zijn van een mkb-onderneming in Nederland;
  • Een fysieke werkplek/kantoor hebben waar een aanzienlijk deel van de medewerkers regelmatig aanwezig is;
  • Werken voor een bedrijf dat meer dan een jaar geleden is opgericht;
  • Werken voor een B2B-, B2C- of B2G-bedrijf; 
  • Verkoopt producten, diensten of beide;
  • Als ze producten verkopen, maken ze die zelf, kopen ze bij andere fabrikanten of beide.